اخلاق انسانی و فضائل اخلاقی

حجه الاسلام صفری در يادواره شهدای کارمند گفت : اگر بخواهيم خودمان بدانيم که آيا جامعه را سازماندهی کرده ايم که فرهنگ شهادت و ايثار را ترويج دهد يا هنوز اندر خم يک کوچه ايم ، علامت دارد. علامتش در تفاوتها و معيآرهاست. تفاوت جامعه شهيد پرور شهيد شناس و شهادت طلب با جامعه ای که شاعرانه سخن می گويد و ادعای توخالی دارد ، در لباس زنان و همت مردان و صداقت کارمندان و تدين سياستمداران و پای بندی مسئولين به ارزشهای نظام ، رونق معنوی مساجد ، معنوی بودن مراسم و آداب و رسوم جامعه ، اسلامی و مذهبی بودن مراکز علمی و فرهنگی ، نمود پيدا می کند.

مرحوم آقاى محدّث قمى براى فرزندش نقل كرده است :

وقتى كتاب منازل الآخره را تاءليف و چاپ كردم يك نسخه از آن به دست شيخ عبدالرّزّاق مسئله گو كه هميشه قبل از ظهر در صحن مطهّر حضرت معصومه عليها السلام مسئله مى گفت رسيد.

مرحوم پدرم كربلايى محمّدرضا از علاقمندان شيخ عبدالرّزّاق بود و هر روز در مجلس او حاضر مى شد.

شيخ عبدالرّزّاق روزها كتاب منازل الآخره را براى مستمعين مى خواند.

 يك روز پدرم به خانه آمد و گفت :

شيخ عبّاس ! كاش مثل اين شيخ عبدالرّزّاق مسئله گو مى شدى و مى توانستى اين كتاب را كه امروز براى ما خواند بخوانى ! چند بار خواستم بگويم : آن كتاب از آثار و تاءليفات من است . امّا خوددارى كردم . چيزى نگفتم .

فقط گفتم : دعا بفرماييد خداوند توفيقى عنايت فرمايد

خدای متعال انسان را برای اين آفريد تا خدا را عبادت کند. و عبادت خدا نيز نه برای اين است که انسان با عبادت کردن خدا نفعی به او برساند و نه برای اين است که نقصی را از او رفع نمايد . عبادت خدا يک راه است که خود انسان را به رشد و تعالی می رساند . و تنها ترين راه نيز است . يعنی اگر انسان بخواهد رشد معنوی پيدا کند ، اگر بخواهد انسان کامل شود ، اگر بخواهد به فضايل انسانی دست پيدا کند ، فقط يک راه دارد و آن عبوديت و بندگی خداست .

از ام سعيد كنيز آنحضرت پرسيدند كه على عليه السلام در ماه رمضان بيشتر عبادت ميكند يا در ساير ماه‏ها؟

كنيز گفت على عليه السلام هر شب با خداى خود به راز و نياز مشغول است و براى او رمضان و ديگر اوقات يكسان است.

وقتى كه آنحضرت را پس از ضربت‏خوردن از مسجد بخانه مى‏بردند نگاهى بمحل طليعه فجر افكند و فرمود اى صبح تو شاهد باش كه على را فقط اكنون(بحكم اجبار) دراز كشيده مى‏بينى!

پيامبر اسلام  (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند :  وقتی شب قدر می شود خدای متعال جبرئيل را با گروهی از فرشتگان به زمين می فرستد در حالی که در دستش پرچم سبز وجود دارد. پرچم را بر پشت کعبه می زند . جبرئيل 600 بال دارد که دوبالش را فقط در شب قدر باز می کند که شرق و غرب را می گيرد. جبرئيل و فرشتگان به زمين می آيند و بر تمام انسانهای که در حال عباتند سلام می گويند . و با آنها مصافحه می کنند و بر دعای آنها آمين می گويند تا فجر طلوع کند. وقتی صبح شد ، جبرئيل فرمان می دهد که ای فرشتگان آماده شويد برمی گرديم. ملائکه به جبرئيل می گويند : خداوند با امت پيامبر اسلام چه کرد ؟ جبريئل می گويد : خدا همه آنها را بخشيد مگر چهار دسته را.

امام سجاد(ع) فرمودندکه خداوند عز و جل می فرماید :من در هیچ امری مانند روح مومن درنگ نکردم , زیرا آن مومن از مرگ کراهت داشت و من هم کراهت داشتم به او ناراحتی برسانم . پس زمانی که اجل محتوم آن مومن رسید  ,من دو شاخه گل از بهشت برای او فرستادم. یکی از آنها مسخیه نام داشت و دیگری منسیه ,که او را از تمام امور دنیا به فراموشی و نسیان می‌اندازد.

چيزی نمی دانستيم به دنيا آمديم و اگر زود نميريم باز در اثر کهولت و پيری تمام چيزهائی که ياد گرفته بوديم از يادمان می رود. خداوند این دوران را پست ترين عمر می داند در حالی که بسيار سخت نيز است. چون علی رغم اينکه مثل کودک شده است و نمی تواند غذا بخورد ، بنشيند ، درست صحبت کند ، ولی همه از او انتظار دارند که مثل مردان و زنان چهل ساله عمل کند. چون او در حالی که عقلش درست کار می کند ، بچه هايش او را تحويل نمی گيرند و به وی احترام نمی کنند.

يکی از دغدغه های مؤمنين اين است که آيا در اين دنيا بايد تلاش کرد و فعاليت نمود يا نه ؟ اين سوال به دليل ايجاد شده است که ما برای عبادت خلق شده ايم و بايأ عمر خود را در عبادت سپری کنيم. اين سخن که ما برای عبادت خلق شده ايم ، سخن درستی است ولی بايد عبادت را معنا کنيم که چيست ؟ هرکاری که برای خدا صورت گيرد و برای آبادانی آخرت صورت گيرد و برای رشد و توسعه معنويت در وجود انسان صورت يابد ، عبادت است. بنابراين کار و تلاش در دنيا نيز می تواند يکی از عبادتهای مهم باشد. همانطوريکه تلاش برای تأمين نياز های خانواده از راه حلال ، مانند جهاد در راه خدا حسب شده است.

محدث قمی می گويد : روزی در وادی السلام نجف أشرف برای زیارت اهل قبور و ارواح مؤمنین رفته بودم. در این میان از ناحیه دور نسبت بجائی که من بودم ناگهان صدای شتری که میخواهند او را داغ کنند بلند شد، و صیحه می کشید و ناله میکرد؛ بطوریکه گوئی تمام زمین وادی السلام از صدای نعره او متزلزل و مرتعش بود. من با سرعت برای استخلاص آن شتر بدان سمت رفتم. چون نزدیک شدم دیدم شتر نیست، بلکه جنازه ای را برای دفن آورده اند و این نعره از این جنازه بلند است؛ و آن افرادیکه متصدی دفن او بودند أبداً اطلاعی نداشته و با کمال خونسردی و آرامش مشغول کار خود بودند. مسلماً این جنازه از مرد متعدی و ظالمی بوده است که در اولین وهله از ارتحال به چنین عقوبتی دچار شده است، یعنی قبل از دفن و عذاب قبر، از دیدن صور برزخیه، وحشتناک گردیده و فریاد برآورده است.

روايتي از امام علي u  است که مي فرمايند: براي شخص محتضر مال و اولاد و عملش ممثّل مي شود پس به مالش مي گويد: تو براي من چه مي کني؟ مي گويد: از من بيش از کفنت بهره نمي گيري، و به اولادش مي گويد: شما براي من چه مي کنيد؟ تو را به گورت وارد مي کنيم. آنگاه به عملش مي گويد: تو با من چه مي کني؟ گويد: همه جا قرين و ملازم تو هستم.